لزوم هوشمندسازی کارخانه‌های طیور و بهره‌مندی از تکنولوژی‌های روز دنیا با هدف بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری
ما در مرغداری‌ها نسل سوم یا Z نداریم. میانگین سنی مرغداران ما بالای 55 سال است و پسران هیچ کدام از اینها تمایل به ادامه شغل پدرانشان ندارند مگر این که این شغل مدرن شود و از تکنولوژی‌های بهروز دنیا استفاده کند. به عبارت دیگر یکی از دلایلی که نیاز به هوشمندسازی در صنعت طیور لازم و ضروری است نگاه متفاوت نسل Z به صنعت و تولید است. نسل آینده و نیروی انسانی که وارد بازار کار می‌شود، نیرویی است که روح او با تکنولوژی عجین شده است و لازم است برای جذب نیروی کار جوان در صنعت بسترسازی‌های لازم صورت گیرد. چرا که نسل Z بدون تکنولوژی کار نمی‌کند و اگر صنایع تولیدی همگام با تکنولوژی‌های روز دنیا بهروز نشوند، صنعت طیور دچار بحران نیروی کار خواهد شد.
با توجه به اهمیت و ضرورت بهره‌گیری تمامی صنایع از جمله صنعت طیور از آخرین فناوری‌های به روز دنیا، تحول دیجیتال و هوشمندسازی، انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی و فدراسیون طیور ایران پیرامون همکاری‌های مشترک مذاکره کردند.
آقای دکتر طلاکش رئیس فدراسیو طیور ایران گفتند : در سال 93 مطالعه‌ای میدانی در صنعت طیور با مشورت دانشگاه علم و صنعت و سفارش وزارت جهاد کشاورزی در پنج کشور دنیا انجام شد. دستاورد مهم این گزارش این بود که اگر ما بخواهیم از الگوهای موفق دنیا در تولید مرغ و تخم مرغ استفاده کنیم؛ تولید به روش تولید زنجیره یکپارچه است.
در حال حاضر در ایران 32 درصد گوشت مرغ در زنجیره، تولید می‌شود و مابقی خارج از این زنجیره تولید می‌شود و اینها در آینده نزدیک قدرت رقابتی نخواهند داشت. تولید در ایران کم نیست اما متأسفانه به دلیل قیمت، افت پیدا کرده است. در حال حاضر بدون هیچ سرمایه‌گذاری جدیدی ظرفیت تولید بالای 3 میلیون تن داریم و در 5 سال گذشته سعی کردیم زنجیره تولید را سالانه 3 تا 4 درصد افزایش دهیم. زنجیره‌ها هم غالباً به شکل مشارکتی فعال هستند، مثلاً شرکتی 250 تا مرغداری تحت پوشش دارد و شاید 20 تا از آنها هم برای خودش نیست، با بقیه قرارداد می‌بندد و سرویس ارایه می‌دهد. اگر آن شرکت نتواند از طریق بهره‌مندی از تکنولوژی کنترل‌های لازم را داشته باشند و بهره‌وری خود را افزایش ندهد، در رقابت بازار عقب می‌ماند.
لذا باید دو تا اتفاق بیفتد یا شرکت‌های زنجیره باید در بازار نقش داشته باشند و چون آخر دست واسطه‌ها هستند، خیلی موفق نمی‌شوند و یا هزینه تمام شده را کاهش دهند تا قدرت رقابت افزایش پیدا کند. این موضوع نیز حاصل نمی‌شود مگر با نیروی کارآمد به علاوه بهره‌مندی از تکنولوژی.
اما یک مانع جدی سر راه است، مرغداری‌های کوچک و قدیمی دیگر توجیه سرمایه‌گذاری جدید را ندارند و شرکت‌های بزرگ هم توان آن را ندارند که پروانه شرکت‌های کوچک را به یک واحد مجهز، مدرن و بهر وز تبدیل کنند.
متأسفانه بالای 60 درصد از مرغداری‌ها کمتر از 30 هزار ظرفیت تولید دارند. و وقتی تولید به صرفه و اقتصادی نباشد مرغدار از واکسن مرغ هم امتناع می‌کند.
دو تا پیش فرض داریم :
- ما در مرغداری‌ها نسل سوم یا Z نداریم. میانگین سنی مرغداران ما بالای 55 سال است و پسران هیچ کدام از اینها تمایل به ادامه شغل پدرانشان ندارند مگر این که این شغل مدرن شود و از تکنولوژی‌های بهروز دنیا استفاده کند. به عبارت دیگر یکی از دلایلی که نیاز به هوشمندسازی در صنعت طیور لازم و ضروری است نگاه متفاوت نسل Z به صنعت و تولید است. نسل آینده و نیروی انسانی که وارد بازار کار می‌شود؛ نیرویی است که روح او با تکنولوژی عجین شده است و لازم است برای جذب نیروی کار جوان در صنعت بسترسازی‌های لازم صورت گیرد. چرا که نسل Z بدون تکنولوژی کار نمی‌کند و اگر صنایع تولیدی همگام با تکنولوژی‌های روز دنیا بهروز نشوند، صنعت طیور دچار بحران نیروی کار خواهد شد.
- کارخانه‌های مرغداری در قالب شرکت‌های یکپارچه متمرکز شوند و هر کسی مسؤول بخشی از این زنجیره تولید باشد و پایداری در این روش است.
172 کشور در دنیا بالای 85 درصد خودکفایی تولید مرغ و تخم‌مرغ دارند. تجارت گوشت مرغ در دنیا در 2، 3 سال اخیر بیشتر از 12 درصد نبوده و از 137 میلیون تنی که تولید شده حدود 16 میلیون تن تجارت شده است.
در تخم‌مرخ این عدد کمتر از 3 میلیون تن است. از 78 میلیون تنی که تولید شده کمتر از 3 میلیون تن تجارت شده است. کشورها هم مجبور هستند که تولید را خودشان انجام دهند چرا که لجستیک مرغ و تخم مرغ توجیه ندارد.
بنده صحبتم این است که دو تا پیش‌فرض گفته شده ما را مجبور می‌کند که تولید بالا با بهره‌وری بالا داشته باشیم.
در ادامه آقای مهندس شهابی رئیس کمیته تخصصی ماشین‌آلات کشاورزی دام و طیور گفتند در دنیای امروز، مرغداری‌ها به مثابه یک کارخانه تولید مرغ و تخم‌مرغ قلمداد می‌شوند؛ کارخانه‌هایی که کارگران آن مرغ‌ها هستند و برای تولید یکنواخت و باکیفیت و از همه مهم‌تر تولید پایدار و تکرارپذیر نیازمند آب، غذا و شرایط محیطی مناسب می‌باشند. بنابراین صنعت پرورش طیور نیز در دنیای رقابتی امروز همچون دیگر صنایع و فرآیندهای تولیدی مدرن و پیشرفته، نیازمند بهره‌گیری از سیستم‌های یکپارچه کنترل و نظارت بر تولید می‌باشد و دیگر نمی‌توان با رویکردی تجهیزات‌محور و از طریق تمرکز بر قطعات منفصله همچون فن، اینلت، قفس و … انتظار دستیابی به محصولی مطلوب و منطبق بر استانداردها و الزامات روز این صنعت را داشت.
در حال حاضر ایران بزرگترین تولیدکننده مرغ و تخم‌مرغ در خاورمیانه است، با این وجود این صنعت نه تنها در صادرات توفیقی به دست نیاورده بلکه در زمان‌هایی در تأمین نیاز داخلی نیز عاجز مانده است. این در حالی است که کشورهای همسایه و منطقه براساس سیاست استقلال غذایی و نگاه صادراتی به سرعت در حال توسعه این صنعت راهبردی براساس تکنولوژی‌های روز در سرزمین‌های خود هستند؛ تکنولوژی‌هایی که با اتکا بر سیستم‌های هوشمند امکان نظارت و مدیریت تولید را از مرحله تخمین تقاضا، جوجه‌ریزی تا کنترل تولید و عرضه محصول به بازار فراهم می‌نمایند.
بر این اساس و با توجه به واقعیات زیر:
- فقدان تولیدکنندگانی که توان تولید سیستم کامل و یکپارچه و مبتنی بر دانش و فناوری روز دنیا را داشته باشند؛
- کپی‌برداری تولیدکنندگان تجهیزات داخلی از محصولات 15 سال پیش اروپایی و غفلت از پیشرفت‌های شگرف رخ داده در تکنولوژی‌های حاکم بر این حوزه طی سال‌های گذشته؛
- اهمیت حتی یک گرم وزن بیشتر برای جوجه و امکان تولید حتی یک تخم مرغ بیشتر در شرکت‌های نژاد و صرف هزینه‌های میلیون دلاری در این خصوص و مهم‌تر از آن نقش تکنولوژی‌های نوین در دستیابی به این اهداف راهبردی؛
- ضعف‌های بنیادین و غیرقابل انکار صنعت تولید مرغ و تخم‌مرغ در ایران از جمله مقرون به‌صرفه و تکرارپذیر نبودن تولید. برای مثال تغییر خروجی تولید در فصول مختلف سال و در مناطق مختلف کشور به دلایلی همچون تنش‌های دمایی و تلفات بالا به دلیل تغییر دما، در حالی که در تولید مدرن دیگر موقعیت جغرافیایی سالن‌های تولید و همچنین فصل تولید بر میزان تولید اثرگذار نیست چرا که سیستم‌های یکپارچه تولید براساس منطقه و نوع آب و هوای آن بهینه‌سازی می‌گردند؛
- پاسخگو نبودن میزان تولید تجهیزات داخلی در برابر نیازهای فارم‌های تولیدی. شایان ذکر است با توجه به نیاز به‌روزرسانی 60 درصدی فقط در فارم‌های تخم‌گذار، این اندازه بازار بسیار بیشتر از ظرفیت تولید داخل می‌باشد؛
- ترکیب تکنولوژی‌های روز با ویژگی‌های خدادادی سرزمین ما می‌تواند ایران را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان مرغ، تخم‌مرغ و محصولات وابسته در دنیا مبدل سازد؛
- یک محاسبه سرانگشتی و ساده نشان خواهد داد که در صورت مدیریت اصولی و بهره‌گیری از فناوری‌های روز، ارزآوری حاصل از صادرات مرغ، تخم‌مرغ و سایر محصولات این حوزه به مراتب بیش از میزان صرفه‌جویی ارزی خواهد بود که از محل ممنوعیت واردات تکنولوژی و تجهیزات مدرن مرتبط با این حوزه صنعتی و چشم دوختن به صادرات تجهیزات به بازارهای محدود و غیرقابل اتکایی چون افغانستان و عراق حاصل می‌شود.
به‌طور خلاصه می‌توان نتایج مثبت بهره‌گیری از سیستم‌های یکپارچه مبتنی بر تکنولوژی‌های نوین را به قرار زیر برشمرد:
- امنیت غذایی کشور؛
- یکنواختی تولید؛
- فراهم شدن امکان مقابله با تهدید ناشی از تسلط کشورهای همسایه بر بازار مرغ و تخم‌مرغ کشور و منطقه؛
- صادرات و ارزآوری؛
- بهینه‌سازی مصرف آب و انرژی؛
- کاهش TCO (هزینه کلی مالکیت) تجهیزات؛
- کاهش قیمت تمام شده؛
- فراهم شدن بسترهای لازم جهت تولید و بومی‌سازی دانش و تقویت سازندگان داخلی؛
در پایان این جلسه قرار شد در قالب همکاری مشترک فیمابین انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی و فدراسیون طیور تفاهم‌نامه‌ای با موضوعات محوری تحت عنوان ارایه خدمات مشاوره فنی و مهندسی در راستای بروزرسانی و هوشمندسازی مرغداری‌های کشور؛ معرفی تکنولوژی‌های به روز و کاربردی دنیا و ایران در صنعت طیور، معرفی شرکت‌های فعال و توانمند اتوماسیون صنعتی در حوزه طیور و برگزاری رویداد تخصصی به منظور آشنایی صنعتگران این حوزه با موضوع نقش و اهمیت بکارگیری اتوماسیون صنعتی و هوشمندسازی در صنعت طیور از طریق ایجاد کمیته تخصصی مشترک تنظیم و به امضای طرفین برسد.
